Η Πλευρώνα ήταν μια από τις σημαντικότερες πόλεις της Αιτωλίας. Θα τη συναντήσει κανείς στους πρόποδες του Αράκυνθου, βορειοδυτικά του Μεσολογγίου. Σήμερα οι ντόπιοι αποκαλούν τα ερείπια αυτά και Κάστρο της Κυρά-Ρήνης, όπως αποτυπώνεται από σχετικό λαϊκό θρύλο.
Σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση πήρε το όνομά της από τον Πλευρώνα, γιο του γενάρχη της Αιτωλίας, Αιτωλού.
Στην ιστορία αναφέρεται ως Παλιά Πλευρώνα και Νέα Πλευρώνα. Η Παλιά Πλευρώνα καταστράφηκε ολοσχερώς την εποχή του Δημητραϊκού πολέμου 236 π.Χ. – 233 π.Χ. από το στρατό του βασιλιά Δημητρίου, που είναι γνωστός και σαν Δημήτριος ο Αιτωλός. Η Νέα Πλευρώνα χτίστηκε το 234 π.Χ. και ανέπτυξε σημαντικό πολιτισμό μέχρι το 30 π.Χ., που οι κάτοικοί της μεταφέρθηκαν από τους Ρωμαίους στη Νικόπολη της Πρέβεζας.
Από τα αρχαιολογικά ευρήματα της Νέας Πλευρώνας μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το τείχος της πόλης, το οποίο βρίσκεται σε άριστη κατάσταση και είναι χτισμένο με λαξευμένους ογκόλιθους σε συνεχείς σειρές. Το τείχος αποτελείται από τριάντα πύργους και έξι πύλες.
Στα σωζόμενα ευρύματα της πόλης ξεχωριστή επίσης θέση κατέχει το θέατρο, που πρωτοτυπεί για τη σκηνή του, στην οποία έχει ενσωματωθεί ένα τμήμα του τείχους, η πελώρια δεξαμενή νερού, η αγορά και το νεκροταφείο.
Μεταξύ Καλυδώνας και Πλευρώνας, στη θέση «Χίλια Σπίτια», σε απόσταση 1 χλμ. βορειοανατολικά του σημερινού οικισμού του Αγίου Θωμά, βρίσκονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης της Αλίκυρνας.