• ΚΗΠΟΣ ΗΡΩΩΝ

   Ο Κήπος των Ηρώων αποτελεί τη μοναδική περιφερειακή γλυπτοθήκη της Ελλάδας, το μοναδικό ιστορικό πάρκο. Δίνονται πληροφορίες για τη μορφολογία του χώρου και περιγράφονται λεπτομερώς ο Τύμβος με τα οστά των πεσόντων, το μνημείο του Μάρκου Μπότσαρη, ο ανδριάντας του λόρδου Byron (Βύρωνα) και τα εβδομήντα ένα μνημεία οπλαρχηγών, φιλελλήνων αγωνιστών και πεσόντων. Επίσης εξιστορούνται οι πολιορκίες και η επιχείρηση της Εξόδου. Διάρκεια ξενάγησης: Μία ώρα περίπου. Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με ιστορικά, καλλιτεχνικά, θρησκευτικά και φυσιολατρικά ενδιαφέροντα.

• ΜΟΥΣΕΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ (ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ)

   Ο επισκέπτης πληροφορείται για το σταυρό και το πιθανολογούμενο δισκοπότηρο, που κοινώνησαν και ευλογήθηκαν οι πολιορκημένοι, την πρωτότυπη έντυπη έκδοση του «Ύμνου Εις Την Ελευθερία», τυπωμένη εδώ στο Μεσολόγγι μεσούσης της δεύτερης πολιορκίας, τους υπέροχους πίνακες που αναπαριστούν πορτραίτα αγωνιστών, σκηνές από τις πολεμικές επιχειρήσεις και γνήσια όπλα και προσωπικά αντικείμενα ηρώων της εποχής, καθώς επίσης και του λόρδου Byron (Βύρωνα). Επίσης διατίθενται προς πώληση, βιβλία ιστορικού, λογοτεχνικού, θρησκευτικού και οικοτουριστικού περιεχομένου.  Διάρκεια ξενάγησης: Μία ώρα περίπου. Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με ιστορικά, καλλιτεχνικά, θρησκευτικά και λογοτεχνικά ενδιαφέροντα.\

• ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΜΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗ

Ο επισκέπτης ξεναγείται στον Κήπο των Ηρώων, στο Μουσείο Ιστορίας & Τέχνης (Πινακοθήκη) και παρακολουθεί τα «διαδρομικά» επί του δρόμου που οδηγεί στην Τουρλίδα, μέσα στη λιμνοθάλασσα. Διάρκεια ξενάγησης: Δυόμιση ώρες περίπου.

• ΔΙΕΞΟΔΟΣ ΚΕΝΤΡΟ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ

   Στεγάζεται σε ένα από τα τρία οικήματα που «σώθηκαν» από την ολική καταστροφή της πόλης, που χρονολογείται από τον δέκατο όγδοο αιώνα. Είναι το σπίτι του Αθανασίου Ραζηκότσικα, στρατιωτικού διοικητή των Μεσολογγιτών. Η μόνιμη μουσειακή συλλογή της «Διεξόδου» είναι άριστα εκτεθειμένη, σύμφωνα με τις επιταγές της σύγχρονης Μουσειολογικής Επιστήμης, ενώ κατά καιρούς πραγματοποιούνται είτε μοναδικές πρωτότυπες, είτε μεταφέρονται στο χώρο της, αξιόλογες και ενδιαφέρουσες εκθέσεις. Επιπροσθέτως, διαθέτει πωλητήριο, όπου ο επισκέπτης της πόλης μας δύναται να προμηθευτεί είτε κάποια από τις εκδόσεις της «Διεξόδου» είτε κάποιο παραδοσιακό προϊόν της περιοχής. Διάρκεια ξενάγησης: Μία ώρα περίπου. Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με ιστορικά, καλλιτεχνικά, θρησκευτικά και λογοτεχνικά ενδιαφέροντα.  Οι παραπάνω χώροι, το χρονικό διάστημα από τέλη Οκτωβρίου μέχρι και τέλη Μαρτίου δύνανται να περιληφθούν σε πρόγραμμα μισής ημέρας (HalfDay).

• ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗ

   Εξιστορείται η ζωή και το έργο του Χαριλάου Τρικούπη, αναμορφωτή και εκσυγχρονιστή της νεώτερης Ελλάδας, όπως επίσης και θεμελιωτή του κοινοβουλευτισμού. Εκτίθενται προσωπικά του αντικείμενα, όπως και αντικείμενα απογόνων του. Διάρκεια ξενάγησης: Πενήντα λεπτά περίπου. Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με ιστορικά, καλλιτεχνικά, θρησκευτικά και λογοτεχνικά ενδιαφέροντα.

      Οι παραπάνω χώροι, το χρονικό διάστημα από τέλη Μαρτίου μέχρι και αρχές Οκτωβρίου δύνανται να περιληφθούν σε πρόγραμμα μισής ημέρας (HalfDay).

• ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΠΑΛΑΜΑ

   Στεγάζεται στο παλαιότερο κτίριο της πόλης, το πατρογονικό σπίτι του Κωστή Παλαμά. Εξιστορείται η δράση της οικογένειας Παλαμά, οι οποίοι λειτούργησαν στο Μεσολόγγι το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Ελλάδας, την «Παλαμαία Ακαδημία», πολύ πριν την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Επιπροσθέτως, γίνεται λεπτομερής αναφορά στη ζωή και το έργο του μεγάλου μας ποιητή, στους θεσμούς της Παιδείας και της Δικαιοσύνης κατά τα προεπαναστατικά χρόνια και στο, εν γένει, εξαιρετικά υψηλό επίπεδο πνευματικής στάθμης της πόλης, που «γέννησε» πέντε Πρωθυπουργούς και πέντε Ποιητές.  Διάρκεια ξενάγησης: Πενήντα λεπτά περίπου. Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με ιστορικά, καλλιτεχνικά και λογοτεχνικά ενδιαφέροντα.

• ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

   Ο επισκέπτης δύναται να παρατηρήσει αντικείμενα που έχουν να κάνουν με τη λιτή, λαϊκή ζωγραφική, με την ύφανση, το κέντημα, τη γεωργία, την κτηνοτροφία, την επαγγελματική αλιεία. Επίσης θα θαυμάσει μοναδικά υπέροχες φωτογραφίες του «παλαιού» Μεσολογγίου. Διάρκεια ξενάγησης: Τριάντα λεπτά περίπου. Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με ιστορικά, καλλιτεχνικά, λογοτεχνικά και λαογραφικά ενδιαφέροντα.

• ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗ (ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΗΜΕΡΑ)

   Η ομάδα επισκεπτών ξεναγείται σε όλους τους παραπάνω χώρους οι οποίοι δύνανται να περιληφθούν σε πρόγραμμα ολόκληρης ημέρας (FullDay). Διάρκεια ξενάγησης: Μία ημέρα. (τους μήνες που νυχτώνει σχετικά αργά).

• ΡΩΜΑΙΚΕΣ ΘΕΡΜΕΣ ΑΓΙΟΥ ΘΩΜΑ

   Ο αρχαιολογικός χώρος απέχει, περίπου, τέσσερα χλμ. από το κέντρο της πόλης. Πρόκειται για ρωμαϊκά λουτρά δημόσιου χαρακτήρα που σώζεται η τοιχοποιία τους σε ύψος επτά μέτρων. Με τη βοήθεια του ξεναγού θα καταλάβετε που ακριβώς ευρίσκοντο οι δεξαμενές κρύου, χλιαρού και ζεστού νερού, που ήταν τοποθετημένα τα υπόκαυστα, οι αεραγωγοί, δηλαδή, μέσω των οποίων έφτανε ο ζεστός αέρας στους υπεράνω χώρους, όπως επίσης και άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την εποχή εκείνη. Διάρκεια ξενάγησης: Σαράντα-πέντε λεπτά περίπου. Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με αρχαιολογικά, ιστορικά και αρχιτεκτονικά ενδιαφέροντα.

• ΑΡΧΑΙΑ ΠΛΕΥΡΩΝΑ

    Στις υπώρειες του Αράκυνθου, πέντε χλμ. βορειοδυτικά του Μεσολογγίου, βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Πλευρώνας, που θεωρείται από τους αρχαιότερους τόπους της Αιτωλικής γης. Κατά μία εκδοχή του μύθου, ένας εκ των μυθικών βασιλέων της, ο Θέστιος, ήταν παππούς της Ωραίας Ελένης. Αναφέρεται, δε, από τον Όμηρο στον «Νηών Κατάλογο» της Ιλιάδας, που σχετίζεται με τις πόλεις που συνέδραμαν τους Μυκηναίους. Τα ερείπια χρονολογούνται από τα τέλη του 3ου αι. π.Χ. Τα ισχυρά τείχη εκτείνονται σε μήκος 2360 μέτρων. Εντός των 36 πύργων και των 8 πυλών, ο ξεναγός αναφέρεται στο πλούσιο μυθολογικό υπόβαθρο της περιοχής, ενώ ο επισκέπτης ξεναγείται στο χώρο της αγοράς με το γυμνάσιο και το λουτρό, το θέατρο με την προνομιακή του θέση, την τεράστια, λαξευμένη στο βράχο, υδατοδεξαμενή και άλλα άκρως ενδιαφέροντα σημεία. Επιβάλλεται να επισκεφθείτε το χώρο για να θαυμάσετε την υπέροχη θέα προς το Παναχαϊκό, τον Ερύμανθο, τον Άραξο, τη Ζάκυνθο, την Κεφαλονιά και βεβαίως το μεγαλύτερο, ίσως, μέρος της λιμνοθάλασσας, σαν να βρίσκεσθε σε αεροπλάνο και τραβάτε αεροφωτογραφία. Διάρκεια ξενάγησης: Δύο ώρες περίπου. Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με αρχαιολογικά, ιστορικά, αρχιτεκτονικά, πεζοπορικά και φυσιολατρικά ενδιαφέροντα.

• ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΛΥΔΩΝΑ

   Δέκα χιλιόμετρα ανατολικά του Μεσολογγίου, πάλι στις υπώρειες του Αρακύνθου, βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Καλυδώνας, επίσης αρχαιότατος Αιτωλικός τόπος, που συνέδραμε τους Μυκηναίους στον Τρωϊκό Πόλεμο. Σε εντυπωσιακό ανάλλημα που χτίστηκε το 500 π.Χ. και είναι ορατό από την εθνική οδό, εδράζονται οι θεμέλιοι λίθοι του μεγάλου ναού της Λαφρίας Αρτέμιδος και του μικρότερου, αφιερωμένου στον Λάφριο Απόλλωνα. Ο ξεναγός ενημερώνει τον επισκέπτη για το πώς και πότε ανοικοδομήθηκαν, που φυλασσόταν το χρυσελεφάντινο άγαλμα της θεάς και πώς λατρευόταν. Εξηγεί τη χρήση του «Ηρώου της Καλυδώνας», του μεγάλου δηλαδή τετράπλευρου κτιρίου που υπογείως διαθέτει τάφο μακεδονικού τύπου. Τέλος, πληροφορεί τους επισκέπτες σχετικά με το «λεγόμενο θέατρο» και την σχεδόν ορθογώνια ορχήστρα του. Διάρκεια ξενάγησης: Μία ώρα και δεκαπέντε λεπτά. Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με αρχαιολογικά, ιστορικά, αρχιτεκτονικά, πεζοπορικά και φυσιολατρικά ενδιαφέροντα.

• ΟΙΝΙΑΔΕΣ

   Εκτεταμένος αρχαιολογικός χώρος. Ο Ξεναγός πληροφορεί τους επισκέπτες για τα εξαιρετικής αρχιτεκτονικής τείχη της πόλης με τις υπέροχες πύλες, έργο του 6ου αιώνος π.Χ. για το θέατρο που πρωτοκατασκευάστηκε τον 4ο π.Χ. αιώνα και, βεβαίως, τους καλλίτερα σωζόμενους νεωσοίκους της αρχαίας Ελλάδος, όπου με τη βοήθειά του, μπορούν οι ξεναγούμενοι να παρατηρήσουν τις εγκαταστάσεις ελλιμενισμού, τις βάσεις των μεγάλων μεταλλικών κρίκων των πλοίων, τα διαζώματα για την εξώλκυση και επισκευή τους και άλλες πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες.     Διάρκεια διαδρομικών και ξενάγησης: Δυόμισι ώρες περίπου. Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με αρχαιολογικά, ιστορικά, αρχιτεκτονικά, πεζοπορικά και φυσιολατρικά ενδιαφέροντα.

Οι παραπάνω αρχαιολογικοί χώροι (Ρωμαϊκές Θέρμες, Αρχαία Πλευρώνα, Αρχαία Καλυδώνα, Οινιάδες) δύνανται να περιληφθούν σε πρόγραμμα ολόκληρης χειμερινής ημέρας ή μισής καλοκαιρινής ημέρας, ανάλογα με την ηλικία, τις αντοχές και τα ενδιαφέροντα των μελών της εκάστοτε ομάδας επισκεπτών.

• ΑΙΤΩΛΙΚΟ

   Μετάβαση στην πόλη – νησί που μνημονεύεται ήδη από τον 130 αι. Το 1847 ενώθηκε με τη στεριά με δύο πέτρινα, πολύτοξα, γεφύρια. Μπορείτε να επισκεφθείτε τη Μητρόπολη, την «Παναγία», όπου ο Ξεναγός θα σας μιλήσει για τον Ιερό Επιτάφιο, το ξυλόγλυπτο τέμπλο, τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Επίσης αξίζει να επισκεφθείτε τον Ι.Ν. των Παμμεγίστων Ταξιαρχών ή «Ταξιάρχη», στον οποίο έγινε το «θαύμα» της 8ης Νοεμβρίου του 1823. Παραπλεύρως του ναού βρίσκεται ο τάφος της Κυρα-Βασιλικής. Τέλος μην αμελήσετε να θαυμάσετε τα εξαιρετικά έργα της Βάσως Κατράκη, της πλέον σημαντικής χαράκτριας του Β΄ μισού του 20ού αι. στο ομώνυμο μουσείο, αμιγώς, χαρακτικής, το μοναδικό στην Ευρώπη. Διάρκεια ξενάγησης: Τρεις ώρες περίπου (ανάλογα με την εποχή). Ενδείκνυται για μαθητές και ομάδες επισκεπτών με ιστορικά, καλλιτεχνικά, θρησκευτικά και φυσιολατρικά ενδιαφέροντα.

• ΒΑΡΑΣΟΒΑ

   Ασβεστολιθικός όγκος ύψους 917 μ. σε απόσταση 2ο χλμ. περίπου από το Μεσολόγγι, παραπλεύρως της εθνικής οδού Αντιρρίου – Ιωαννίνων. Διάσημος προορισμός των αναρριχητών, λόγω της ποιότητας του πετρώματος και της ποικιλίας των διαδρομών (βαθμοί δυσκολίας «4» έως και «10»), με την κρυστάλλινη θάλασσα να απέχει λίγα μόνο μέτρα από τις διαδρομές. Γνωστή η Βαράσοβα, επίσης, για τα σπήλαιά της, πολλά από τα οποία είχαν χρησιμοποιηθεί ως ασκηταρειά κι εκκλησίες, γι’ αυτό και το προσωνύμιό της, «Άγιον Όρος της Στερεάς Ελλάδος». Διάρκεια περιήγησης: Εξαρτάται από τον ορειβατικό ή πεζοπορικό χαρακτήρα της εκάστοτε ομάδας επισκεπτών.

   Μπορεί να μην είναι ευρέως διαδεδομένο, αποτελεί όμως πραγματικότητα το γεγονός πως το Μεσολόγγι, συνιστά ιδανικό «ορμητήριο» για τον μεμονωμένο ή οργανωμένο επισκέπτη, ώστε να ικανοποιήσει τις θρησκευτικές του ανησυχίες και να περιηγηθεί σε χριστιανικά μνημεία ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού και ζωγραφικού κάλλους, με τη βοήθεια πάντα του διπλωματούχου ξεναγού, ώστε να εντοπίσει τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά. Ενδεικτικά μόνο, καθ’ ότι ο αριθμός τους είναι πολύ μεγάλος, αναφέρουμε τα παρακάτω μνημεία.

• ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ο ΣΠΗΛΑΙΩΤΗΣ Η’ Ο ΚΡΕΜΑΣΤΟΣ

   Έπειτα από κουραστική σχετικά πορεία μιάμισης ώρας και αφού έχετε ξεκινήσει από το Κεφαλόβρυσο Αιτωλικού, φθάνετε σε χαράδρα ύψους αρκετών δεκάδων μέτρων. Στα πενήντα περίπου μέτρα από το βάθος της, θα βρεθείτε στο στόμιο του σπηλαίου, που αποτελούσε ναό του εκεί μοναστηριακού συγκροτήματος. Η εικονογράφηση των δύο σπηλαίων, μικρού και μεγάλου, αποτελεί, κατά τους ειδικούς, πολύ σημαντικό σταθμό στη εξέλιξη της βυζαντινής αγιογραφίας ολόκληρης της δυτικής Ελλάδας, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί πως το μοναστήρι διέθετε και βιβλιογραφικό εργαστήριο (scriptorium), ένδειξη της σπουδαιότητός του. Διάρκεια διαδρομικών, πορείας και ξενάγησης: Τέσσερις ώρες περίπου. Ενδείκνυται για ομάδες επισκεπτών με θρησκευτικά φυσιολατρικά και πεζοπορικά ενδιαφέροντα.

• ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝΟΣ

   Προσκύνημα και ξενάγηση στο προσυμφωνημένο σημείο συνάντησης των «εξοδιτών» με στρατεύματα του Καραϊσκάκη, το προεπαναστατικό μοναστήρι «Τ’ Αη Συμιού», χτισμένο τις πρώτες δεκαετίες του 18ου αι. σε μία από τις ωραιότερες τοποθεσίες της περιοχής. Διάρκεια διαδρομικών και ξενάγησης: Μιάμιση ώρα περίπου.

• ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ «ΧΟΥΝΙΣΤΑΣ»

   Σε απόσταση δέκα πέντε χιλιομέτρων περίπου από το κέντρο της πόλης, σώζεται επίσης το καθολικό της ομώνυμης μονής, χτισμένο κατά τον αρχιτεκτονικό τύπο των μονόχωρων ναών με τρούλο, στο πρότυπο των αγιορείτικων ναών με κόγχες.

• ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ

   Ένα εξαιρετικό «μεταβυζαντινό» μνημείο που βρίσκεται σε σαράντα λεπτά οδήγησης από το Μεσολόγγι. Είναι και αυτός μονόχωρος ναός, αλλά εγγεγραμμένος σταυροειδής με τρούλο. Χτίστηκε επάνω σε προγενέστερο ναό του 1696 που γκρεμίστηκε το 1918, αλλά διεσώθη το ιερό με το ζωγραφικό του διάκοσμο.

• ΠΑΝΑΓΙΑ ΦΟΙΝΙΚΙΑΣ

   Σε απόσταση επτά χιλιομέτρων περίπου από το Μεσολόγγι και μέσα στο ιδιαίτερο τοπίο της μεγαλύτερης αλυκής της χώρας μας, βρίσκεται ο χρονολογημένος από το 1804, μονόχωρος ναός με δίρριχτη ξύλινη στέγη. Σύμφωνα με κείμενο του 13ου αιώνος, που συνετάχθη από τον μητροπολίτη Ναυπάκτου, Ιωάννη Απόκαυκο, λειτούργησε στον ίδιο χώρο μονή, αφιερωμένη στην Μυροδοτούσα Θεοτόκο. Επιπλέον, σε αυτό το σημείο ξεκουραζόταν και κυνηγούσε ο Λόρδος Byron.

• ΑΓΙΑ ΕΛΕΟΥΣΑ

   Σε απόσταση δέκα επτά χιλιομέτρων από την πόλη μας και μέσα στο μοναδικά επιβλητικό τοπίο που διαμορφώνει το επισήμως ανακηρυγμένο με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, σαν «Μνημείο της Φύσης», φαράγγι της Κλεισούρας, βρίσκεται το μοναστήρι της Αγίας Ελεούσας. Είναι αφιερωμένο στη Ζωοδόχο Πηγή καθ’ ότι τω όντι υπάρχει τέτοια και μάλιστα θαυματουργή, εις την οποία κατέρχοντο οι περαστικοί διά κλίμακος. Αναφέρεται για πρώτη φορά σε «σιγίλλιον» του 1229 – 1230.

• ΠΑΝΑΞΙΩΤΙΣΣΑ ΓΑΥΡΟΛΙΜΝΗΣ

   Ξεκινώντας από το Μεσολόγγι, κατευθυνόμενοι προς Αντίρριο και αφού έχετε οδηγήσει όχι πάνω από είκοσι πέντε λεπτά, θα βρεθείτε στο χωριό Γαυρολίμνη. Αν δεν συνοδεύεστε από τον ξεναγό, κάτι βέβαια που σας προτείνουμε ανεπιφύλακτα, αναζητήστε τις πινακίδες του Υπουργείου Πολιτισμού που κατευθύνουν στο συγκεκριμένο μνημείο. Αποτελούσε καθολικό βυζαντινού μοναστηριού και βάσει μορφολογικών στοιχείων του ναού, χρονολογείται στο τέλος του 10ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια έρευνας στον χώρο γύρο από το ναό, εντοπίστηκαν δέκα τρία γλυπτά μέλη που χρονολογικά ανάγονται στην Παλαιοχριστιανική εποχή και υποδηλώνουν την ύπαρξη παλαιοχριστιανικής Βασιλικής.

• Ο ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΙΚΟΥ

   Σε απόσταση δέκα χιλιομέτρων περίπου από το Μεσολόγγι και στον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου, βρίσκεται το περίφημο κειμήλιο όχι μόνο του Αιτωλικού, αλλά και ολόκληρης της Δυτικής Στερεάς. Η παράσταση του Επιταφίου Θρήνου είναι κεντημένη στο εσωτερικό παραλληλόγραμμου πλαισίου που βρίσκεται περίκλειστο στο νότιο τοίχο της εκκλησίας. Στην τεχνική της κατασκευής του, διαπιστώνεται πως έχουν χρησιμοποιηθεί όλοι οι συνδυασμοί νημάτων και χρωμάτων και παρά τις όποιες αισθητικές παρεκκλίσεις, το έργο παραμένει πιστό στις παραδόσεις της πρώιμης κεντητικής τέχνης και αποτελεί αξιοθαύμαστο έργο.

   Εκτός όμως από τα παραπάνω που σας παρουσιάσαμε ενδεικτικά, το Μεσολόγγι διαθέτει και κάτι ακόμα. Τη λιμνοθάλασσά του. Πρόκειται για τον δεύτερο σε έκταση, πρώτο όμως από άποψη βιοποικιλότητας υγροβιότοπο όλης της ευρωπαϊκής Μεσογείου. Ορίζεται από τα δύο μεγάλα ποτάμια, τον Αχελώο και τον Εύηνο. Πλήθος δράσεων μπορούν να λάβουν χώρα, όπως παρατήρηση και φωτογράφιση πουλιών, ορεινή (στον Αράκυνθο), παραλίμνια ή μέσα στο δάσος του φράξου πεζοπορία, ποδηλασία, τουριστική αλιεία, βόλτα με σκάφος, αεραθλητισμός και άλλα. Σε συνεννόηση με τον ξεναγό και τους τοπικούς φορείς όπως το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, την Ορνιθολογική Εταιρεία , τον Φορέα Διαχείρισης της Λιμνοθάλασσας και άλλους, δεν υπάρχει περίπτωση να μην ικανοποιηθεί οιοδήποτε αντικείμενο ή ενδιαφέρον.

• ΗΜΕΡΑ ( )

09:00 Αναχώρηση από το ξενοδοχείο για τον Κήπο των Ηρώων, στην σημερινή έκταση του οποίου τοποθετούν οι μελετητές το στρατόπεδο και το νεκροταφείο των πολιορκημένων. Με τα εβδομήντα μνημεία του, συνιστά την μοναδική περιφερειακή γλυπτοθήκη της Ελλάδας, το μοναδικό ιστορικό πάρκο. Εξιστορείται η δραματική δεύτερη πολιορκία και η τραγική Έξοδος.

10:00 Αναχώρηση για το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης, τη Δημοτική Πινακοθήκη δηλαδή. Παρουσιάζονται και περιγράφονται οι πίνακες και τα λοιπά εκθέματα.

11:30 Αναχώρηση για το κέντρο λόγου και τέχνης «Διέξοδος», που στεγάζεται σε ένα από τα τρία σπίτια που σώθηκαν από την καταστροφή του Μεσολογγίου, αυτό εις το οποίο γεννήθηκε και έζησε ο εκλεγμένος στρατιωτικός διοικητής των «εντοπίων αρμάτων» Αθανάσιος Ραζηκότσικας που σκοτώθηκε στην Έξοδο.

12:15 Αναχώρηση για τα μουσεία των οικιών Τρικούπη – του σημαντικότερου πολιτικού του 19ου αιώνος- και Παλαμά – του δεύτερου σημαντικότερου ποιητή των νεώτερων χρόνων ο οποίος έγραψε τον Ολυμπιακό Ύμνο.

13:15 Αναχώρηση για το διεθνές κέντρο έρευνας και μελέτης για τον Λόρδο Βύρωνα και τον Φιλελληνισμό στο κτήριο που στεγάζεται η Βυρωνική Εταιρεία Μεσολογγίου.

14:00 Αναχώρηση για το Αιτωλικό, που αποκαλείτο «μικρή Βενετία», από τους ξένους περιηγητές, τον 15ο και 16ο αιώνα.

14:15 ΓΕΥΜΑ

16:00 Κατά τους μήνες που νυχτώνει νωρίς το πρόγραμμα περατώνεται και η ομάδα των επισκεπτών επιστρέφει στο ξενοδοχείο προς ξεκούραση.

16:00 Κατά τους μήνες που η ημέρα διαρκεί περισσότερο, το πρόγραμμα δύναται να συνεχιστεί με περιήγηση στο γραφικό νησάκι του Αιτωλικού, επίσκεψη στον Ι.Ν. των Ταξιαρχών με το ιστορικό πηγάδι και τον τάφο της κυρά-Βασιλικής του Αλή Πασά, καθώς επίσης και στον Ι.Ν. της Παναγίας με το υπέροχο τέμπλο και τον εκπληκτικό χρυσοκέντητο επιτάφιο. Τέλος, επισκεπτόμαστε το μοναδικό μουσείο αμιγώς χαρακτικής και κέντρο χαρακτικών τεχνών ολόκληρης της Ευρώπης, όπου θαυμάζουμε το πρωτοποριακό έργο της βραβευμένης τετράκις με πρώτα διεθνή βραβεία, Βάσως Κατράκη.

18:00 Επιστροφή στο ξενοδοχείο.

ΗΜΕΡΑ (…)

Το Αιτωλικό και η ευρύτερη προς δυσμάς περιοχή του, θα μπορούσαν να αποτελέσουν περιεχόμενο μιας ξεχωριστής ημερήσιας εκδρομής. Ενδεικτικά και πιο συγκεκριμένα…

09:00 Αναχώρηση από το ξενοδοχείο για την άσπρη αλυκή, τη μεγαλύτερη της Ελλάδας, όπου στις εγκαταστάσεις της εταιρείας Ελληνικές Αλυκές Α.Ε. θα ενημερωθούμε για τον κύκλο του αλατιού και θα περιηγηθούμε στο φυσικό χώρο που παράγεται και συλλέγεται ο λευκός θησαυρός της Ελληνικής Φύσης.

10:00 Αναχώρηση για το κέντρο πληροφόρησης του φορέα διαχείρισης λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου. Η ομάδα επισκεπτών ενημερώνεται για τον τρόπο που σχηματίστηκε η λιμνοθάλασσα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής, την χλωρίδα και (ορνιθο)πανίδα της.

11:00 Αναχώρηση για το κέντρο χαρακτικών τεχνών και μουσείο χαρακτικής της Βάσως Κατράκη. Σύντομη περιγραφή του σε προηγούμενη σελίδα.

12:30 Περιήγηση στο γραφικό νησάκι του Αιτωλικού, επίσκεψη στον Ι.Ν. των Ταξιαρχών με το ιστορικό πηγάδι και τον τάφο της κυρά-Βασιλικής του Αλή Πασά, καθώς επίσης και στον Ι.Ν. της Παναγίας με το υπέροχο τέμπλο και τον εκπληκτικό χρυσοκέντητο επιτάφιο. Δυνατότητα επίσκεψης σε τοπικό παραδοσιακό καρνάγιο.

13:30 ΓΕΥΜΑ σε κάποια από τις ταβέρνες του Αιτωλικού.

15:15 Αναχώρηση για το χαρακτηρισμένο σαν «Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης», σπάνιο, Δάσος του Φράξου που σχηματίζεται κυρίως από αιωνόβιους Φράξους, του είδους Fraxinus oxycarpa. Η ομάδα επισκεπτών ενημερώνεται και ταυτόχρονα περιηγείται, περιδιαβαίνοντας στα μονοπάτια του δάσους.

16:15 Αναχώρηση για το οινοποιείο της οικογένειας Σωτηρίου, που συνεχίζει την από αρχαιοτάτων χρόνων παράδοση στην παραγωγή τοπικών ποικιλιών λευκού και ερυθρού οίνου. Ενημέρωση στις εγκαταστάσεις του οινοποιείου και δοκιμή.

17:30 Επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο των αρχαίων Οινιάδων, της δεύτερης σε σημασία πόλης των Ακαρνάνων, για να ενημερωθεί η ομάδα επισκεπτών για την ιστορία της περιοχής αλλά και να ξεναγηθεί στο θέατρο, την οχύρωση και στο καλύτερα σωζόμενο αρχαίο ναυπηγείο της χώρας μας.

18:45 Επιστροφή στο ξενοδοχείο.

Η σειρά των επισκέψεων και των δραστηριοτήτων δύναται να αλλάξει. Κάποια μπορεί να παραληφθεί ή να μετατεθεί σε άλλη ημέρα. Όλα τα παραπάνω συναρτώνται με την διάθεση, τα ενδιαφέροντα κάθε ομάδας επισκεπτών ή ακόμα και την ηλικία των μελών της.

• ΗΜΕΡΑ (…)

Μια άλλη ημέρα του πακέτου θα μπορούσε να περιλαμβάνει διάφορες δραστηριότητες στη λιμνοθάλασσα και το παραδοσιακό (δ)ιβάρι της Κλείσοβας, που πήρε το όνομά της από την ομώνυμη νησίδα, στην οποία δεκαπέντε ημέρες πριν την Έξοδο έγινε η τελευταία μεγαλειώδης και νικηφόρος μάχη των Ελλήνων.

Η ομάδα των επισκεπτών γνωρίζεται με τους ψαράδες, ενημερώνεται για τις πελάδες, τις παραδοσιακές καλύβες των ψαράδων μέσα στη λιμνοθάλασσα, τον κύκλο ζωής των ψαριών, τα είδη που διαβιούν στη λιμνοθάλασσα και τα παράγωγά τους όπως το αυγοτάραχο, ενώ επίσης τα μέλη της δύνανται να ψαρέψουν ατομικά, να επισκεφθούν με τα παλαιού τύπου σκαριά, τις γαΐτες, το νησάκι της Κλείσοβας, να μαγειρέψουν παραδοσιακά με τους ψαράδες τα ψάρια που έχουν πιαστεί προηγουμένως και τέλος να γευτούν τα τοπικά εδέσματα.

Λήξη ημέρας μετά το γεύμα.

• ΗΜΕΡΑ (…)

Μία άλλη ημέρα του πακέτου θα μπορούσε να περιλαμβάνει επισκέψεις – ξεναγήσεις σε αρχαιολογικούς χώρους. Πιο συγκεκριμένα…

09:00 Αναχώρηση από το ξενοδοχείο για τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Καλυδώνας, μίας εκ των πέντε μυκηναϊκών πόλεων που περιλαμβάνονται στον «νηών κατάλογο» της Ιλιάδος. Οι ξεναγούμενοι ενημερώνονται για την πλουσιότατη μυθολογία που ενέπνευσε εκατοντάδες αρχαίους καλλιτέχνες, το βουλευτήριο – θέατρο με την ορθογώνια σε κάτοψη ορχήστρα αλλά και τις πρώτες εννέα σειρές εδωλίων, για τους ναούς της Λαφρίας Αρτέμιδος και τον Λάφριο Απόλλωνα όπως επίσης και για το Ηρώον της Καλυδώνος.

10:15 Αναχώρηση για τον αρχαιολογικό χώρο των ρωμαϊκών θερμών του Αγ. Θωμά. Πρόκειται για μικρό αλλά πολύ καλά συντηρημένο μνημείο, μοναδικό στη στερεά Ελλάδα, αφού εκτός από τα υπόκαυστα, μέρος του συστήματος θέρμανσης δηλαδή, σώζεται η τοιχοποιία του κτηρίου σε ύψος επτά μέτρων.

11:00 Αναχώρηση για τον αρχαιολογικό χώρο της Πλευρώνας, επίσης μίας εκ των Αιτωλικών πόλεων που έστειλαν πλοία στον Τρωϊκό πόλεμο. Με τη βοήθεια του ξεναγού η ομάδα των επισκεπτών ενημερώνεται για την μυθολογία της, την ιστορία της, την οχύρωσή της, τα δημοσίου χαρακτήρος κτήριά της, όπως το θέατρο, ή την εκπληκτική, στην κατασκευή της, μεγάλη δεξαμενή. Αξιομνημόνευτη και η μοναδικού κάλλους θέα, ειδικά αν οι καιρικές συνθήκες ευνοούν, προς το Παναχαϊκό, τον Ερύμανθο, τον Άραξο, τη Ζάκυνθο, την Κεφαλονιά, τη νήσο Οξειά όπου μεταξύ αυτής και των εκβολών του Αχελώου έλαβε χώρα η «ναυμαχία της Ναυπάκτου» το 1571.

12:30 Αναχώρηση για τον αρχαιολογικό χώρο των αρχαίων Οινιάδων, της δεύτερης σε σημασία πόλης των Ακαρνάνων. Με τη βοήθεια του ξεναγού η ομάδα επισκεπτών ενημερώνεται για τη μυθολογία, την ιστορία της περιοχής, όπως επίσης ξεναγείται στο θέατρο, την οχύρωση και στο καλύτερα σωζόμενο αρχαίο ναυπηγείο της χώρας μας.

13:30 Επιστρέφοντας ΓΕΥΜΑ στο Αιτωλικό ή στο Μεσολόγγι.

• ΗΜΕΡΑ(…)

Μία άλλη ημέρα θα μπορούσε να περιλαμβάνει επισκέψεις – ξεναγήσεις σε χώρους θρησκευτικού περιεχομένου. Μπορεί να μην είναι ευρέως διαδεδομένο, αποτελεί όμως πραγματικότητα το γεγονός πως το Μεσολόγγι, συνιστά ιδανικό «ορμητήριο» για τον μεμονωμένο ή οργανωμένο επισκέπτη, ώστε να ικανοποιήσει τις θρησκευτικές του ανησυχίες και να περιηγηθεί σε χριστιανικά μνημεία ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού και ζωγραφικού κάλλους, με τη βοήθεια πάντα του διπλωματούχου ξεναγού, ώστε να εντοπίσει τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά. Ενδεικτικά μόνο, καθ’ ότι ο αριθμός τους είναι πολύ μεγάλος, αναφέρουμε τα παρακάτω μνημεία.

09:00 Αναχώρηση από το ξενοδοχείο για την Παναξιώτισσα Γαυρολίμνης που αποτελούσε καθολικό βυζαντινού μοναστηριού και βάσει μορφολογικών στοιχείων του ναού, χρονολογείται στο τέλος του 10ου αιώνα. Κατά τη διάρκεια έρευνας στον χώρο γύρο από το ναό, εντοπίστηκαν δέκα τρία γλυπτά μέλη που χρονολογικά ανάγονται στην Παλαιοχριστιανική εποχή και υποδηλώνουν την ύπαρξη παλαιοχριστιανικής Βασιλικής.

10:00 Αναχώρηση για το μοναστήρι του Αγίου Συμεώνος, το προσυμφωνημένο σημείο συνάντησης των εξοδιτών με στρατεύματα που θα κινούνταν για να βοηθήσουν την απέλπιδα προσπάθειά τους. Το καθολικό του χτίστηκε το 1740 και είναι αυτό που δύναται να δει σήμερα ο επισκέπτης.

10:40 Αναχώρηση για τον Άγιο Γεώργιο Ελληνικών, ένα εξαιρετικό «μεταβυζαντινό μνημείο» που αποτελεί μονόχωρο ναό, αλλά εγγεγραμμένο σταυροειδή με τρούλο. Χτίστηκε επάνω σε προγενέστερο ναό του 1696 που γκρεμίστηκε το 1918, αλλά διεσώθη το ιερό με το ζωγραφικό του διάκοσμο.

11:35 Αναχώρηση για το μονόχωρο ναό της Παναγιάς Φοινικιάς, που βρίσκεται μέσα στο ιδιαίτερο τοπίο της μεγαλύτερης αλυκής της χώρας μας. Σύμφωνα με κείμενο του 13ου αιώνος, που συνετάχθη από τον μητροπολίτη Ναυπάκτου, Ιωάννη Απόκαυκο, λειτούργησε στον ίδιο χώρο μονή, αφιερωμένη στην Μυροδοτούσα Θεοτόκο. Επιπλέον, σε αυτό το σημείο ξεκουραζόταν και κυνηγούσε ο Λόρδος Byron.

12:55 Αναχώρηση για το Αιτωλικό και επίσκεψη στον Ι.Ν. των Ταξιαρχών με το ιστορικό πηγάδι και τον τάφο της κυρά-Βασιλικής του Αλή Πασά, καθώς επίσης και στον Ι.Ν. της Παναγίας με το υπέροχο τέμπλο και τον εκπληκτικό χρυσοκέντητο επιτάφιο.

13:30 Αναχώρηση για την Ι. Μ. της Αγίας Ελεούσας μέσα στο μοναδικά επιβλητικό τοπίο που διαμορφώνει το επισήμως ανακηρυγμένο με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, σαν «Μνημείο της Φύσης», φαράγγι της Κλεισούρας. Είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή καθ’ ότι τω όντι υπάρχει τέτοια και μάλιστα θαυματουργή, εις την οποία κατέρχοντο οι περαστικοί διά κλίμακος. Αναφέρεται για πρώτη φορά σε «σιγίλλιον» του 1229 – 1230.

14:15 Αναχώρηση από το Μοναστήρι και επιστρέφοντας γεύμα στο Αιτωλικό ή στο Μεσολόγγι.

   Ένα ξεχωριστό μοναδικό μνημείο για το οποίο επιβάλλεται να κάνουμε ειδική μνεία, είναι ο Άγιος Νικόλαος ο Κρεμαστός ή ο Σπηλαιώτης. Έπειτα από κοπιαστική, σχετικά, πορεία μιάμισης ώρας, που όμως αποζημιώνει και τον πλέον απαιτητικό πεζοπόρο, αφού ανεβαίνοντας προς το σπήλαιο, ταυτόχρονα απολαμβάνετε θέα εξαιρετικά μαγευτικού κάλλους, και αφού έχετε ξεκινήσει από το Κεφαλόβρυσο Αιτωλικού, φθάνετε σε χαράδρα ύψους αρκετών δεκάδων μέτρων. Στα πενήντα περίπου μέτρα από το βάθος της, θα βρεθείτε στο στόμιο του σπηλαίου, που αποτελούσε ναό του εκεί μοναστηριακού συγκροτήματος. Η εικονογράφηση των δύο σπηλαίων, μικρού και μεγάλου, αποτελεί, κατά τους ειδικούς, πολύ σημαντικό σταθμό στη εξέλιξη της βυζαντινής αγιογραφίας ολόκληρης της δυτικής Ελλάδας, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί πως το μοναστήρι διέθετε και βιβλιογραφικό εργαστήριο (scriptorium), ένδειξη της σπουδαιότητός του. Διάρκεια διαδρομικών, πορείας και ξενάγησης: Τέσσερις ώρες περίπου. Ενδείκνυται για ομάδες επισκεπτών με θρησκευτικά φυσιολατρικά και πεζοπορικά ενδιαφέροντα.

Το Μεσολόγγι είναι ένας πολυδιάστατος κι αυθεντικός τόπος -μεθυστικά ωραίος- που δεν του αξίζει να τον δείτε επιδερμικά. Μη φύγετε χωρίς να πάρετε κάτι απ’ την προσωπικότητα, τους ανθρώπους, την αλμύρα, τη γαλήνη του, τον πολιτισμό του… Την ανεπιτήδευτη γοητεία του «κοντά στ’ ακρογιάλι. Στη θάλασσα εκεί τη ρηχή και την ήρεμη.

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6978057827

Αποστολάκος Γεώργιος, Διπλωματούχος Ξεναγός